کدام گیاه کدام زیست بوم

کدام گیاه کدام زیست بوم:

انتشار گسترده دو مطلب غیرکارشناسی زیر که حاوی توصیه هایی اشتباه نیز می باشند بهانه ای شد برای ارائه توضیحاتی که در ادامه می آید.

1➖ مطلب اول که در سالهای اخیر و در آستانه نوروز بسیار بازنشر می شود ، این است که مردم به جای گندم ، نارنج سبز کنند و در ادامه این توصیه خطرناک که در روز سیزده‌بدر نیز با هدف کمک به محیط زیست (!) این نارنج های سبز شده را در دل طبیعت و جنگل ها کشت نمایند!.

2➖ مطلب دوم هم که در روزهای اخیر در حال بازنشر است این توصیه است که هر فرد با هدف سرسبز نمودن دنیا و حمایت از نسل آینده (!) هسته (بذر) تمام میوه هایی را که مصرف می کند نگه‌دارد. در پیک‌نیک ها و سفرهایش آنها را در دل طبیعت کشت نماید!.

کدام گیاه مناسب کدام زیست بوم است؟

باید گفت که هر دو پیشنهاد کاملا غیر کارشناسی و حتی بالقوه “خطرناک” می‌باشند.
هر بوم‌سازگان (اکوسیستم) و یا در سطحی بزرگ تر هر زیست بوم (بیوم) دارای گیاهانی بومی و مختص به خود می باشد. کاشت خودسرانه گیاهان دیگر (غیر بومی آن منطقه) می تواند مشکل‌ساز گردد. در صورت تبدیل شدن آن گیاه غیر بومی به یک گیاه مهاجم، مشکلات نیز به شکل حادتری بروز خواهد کرد.

هر اکوسیستم با توجه به شرایط خاص خود همچون آب‌وهوا، ارتفاع، شیب زمین و… در طول هزاران و حتی میلیون ها سال دارای پوشش گیاهی مختص به خود شده است. آنها به عنوان گیاهان بومی آن اکوسیستم به حساب می آیند.

کدام گیاه مناسب کدام زیست بوم است؟

حال در صورت وارد کردن یک گونه گیاهی جدید به آن اکوسیستم شاهد یکی از حالت های زیر خواهیم بود:
۱- گیاه جدید تحت تاثیر شرایط اکوسیستم قادر به رشدونمو و یا تکثیر نخواهد بود.حتی از بین خواهد رفت.
۲- گیاه جدید با شرایط اکوسیستم سازگاری نشان می دهد. به رشدونمو و همچنین تکثیر می پردازد.بدون آسیب زدن به گیاهان بومی، به زیست در کنار آنها ادامه می دهد.
۳- گیاه جدید با اکوسیستم سازگار شده و شرایط جدید به حدی مطلوب گیاه است که با راندمان بالا رشدونمو کرده و تکثیر می شود. وارد رقابت با گونه های بومی شده و خسارت هایی را به گیاهان بومی اکوسیستم وارد می نماید. در این حالت گیاه جدید به عنوان “گیاه مهاجم” به حساب می آید.

حال فرض کنیم که مردم استان های شمالی و مسافرین این استان ها توصیه های مطلب اول را انجام دهند.مثلاگیاه نارنج را در جنگل های هیرکانی که میراث چند ده میلیون ساله زمین است بکارند، چه خواهد شد؟.
در پاسخ می توان به موارد زیر اشاره نمود:
گیاه نارنج یک درخت همیشه سبز است. اگر در منطقه ای که غالب درختانش خزان کننده اند وارد شود با سایه اندازی بر روی بستر جنگل باعث بروز تغییرات در ترکیب گیاهان موجود در سایه انداز خود می شود. همچنین میزان رطوبت خاک در زیر این درخت نیز دستخوش تغییر خواهد شد.

کدام گیاه مناسب کدام زیست بوم است؟

همچنین گیاه نارنج میزبان آفات و بیماری های خاص خود می باشد که ممکن است تاکنون در جنگلهای هیرکانی گزارش نشده باشند اما به واسطه این گیاه وارد شوند و گونه های بومی را نیز آلوده نمایند.

نیز سیستم ریشه نارنج متفاوت از سیستم ریشه گیاهان بومی خواهد بود و با استقرار در جنگل باعث بروز تغییرات در ساختار و استحکام خاک خواهد شد.
و مواردی دیگر که بمنظور پرهیز از طولانی شدن متن از پرداختن به آنها صرف نظر می کنیم.

همچنین اگر توصیه مطلب دوم را مردم استان های شمالی و یا مسافران مد نظر قرار دهند و هسته های میوه هایی را که مصرف می کنند با هدف کشت به جنگل ها وارد نمایند، چه خواهد شد؟.
در پاسخ به این سوال نیز می توان به اختصار به موارد زیر اشاره نمود:
اول اینکه برخی گیاهان دارای خاصیت آلوپاتیک هستند و با ترشح برخی ترکیبات برای سایر گونه های گیاهی مجاور خود ایجاد سمیت می نمایند مانند آلو ، گردو ، اکالیپتوس ، شبدر و…

کدام گیاه مناسب کدام زیست بوم است؟

دوم اینکه گیاهان دیگر نیز همانطور که در مثال نارنج گفته شد می توانند میزبان خوبی برای آفات و بیماری ها باشند و منجر به انتشار آنها در جنگل شوند. مانند گیاهان تولید شده از بذر پرتقال و برخی ارقام زردآلو و بِه که غالبا ضعیف تر از گیاهان تولید شده از روش های دیگر تکثیر خواهند بود و میزبان خوبی برای آفات و بیماری ها می شوند.

سوم اینکه بذر برخی گیاهان نیز در اقلیم هیرکانی دارای توان جوانه زنی و رشدونمو بالایی می باشند. مانند ازگیل ژاپنی که به سرعت رشد خواهد کرد و با توجه به همیشه سبز بودن ، مشکلاتی که توضیح داده شد را به نوبه خود برای اکوسیستم و گیاهان بومی ایجاد می نماید .

و بسیاری موارد دیگر که در این مقال نمی گنجد .

کدام گیاه مناسب کدام زیست بوم است؟

مطالب فوق دغدغه جدی نگارنده می باشد که سعی شده است به خلاصه ترین شکل با مخاطبین گرامی به اشتراک گذاشته شود. از همه عزیزانی که قلبشان برای محیط زیست ایران می تپد انتظار می رود این دغدغه را بمنظور افزایش آگاهی عمومی با دیگران در میان بگذارند.

-ماهان یوسف‌پور لزرجان
کارشناس ارشد کشاورزی
پارس گیلدا

کدام گیاه کدام زیست بوم

مطالب بیشتر