جوجه رو آخر پائیز می شمرند:
روزهاي آخر پائيز هست. بنا به يك ضرب المثل قديمي ،موعد شمارش جوجه ها ست. قديمي ها باور داشتند كه جوجه ها را بايد آخر پائيز شمرد.اما كم كم اين باور به ضرب المثل معروفي تبديل گرديد و وارد ادبيات ما شد.دلیلش بر ميگردد به مشقات و سختيهاي بزرگ كردن جوجه در ادوار قديم.
در قديم الايام ماشينهاي جوجي كشي وجود نداشت .در عين حال انواع واقسام بيماري ومرگ ومير از يكسو واز سوي ديگر شكار جوجه ها توسط پرندگان وحشي ودرندگان ديگر نظير زاغ و كلاغ و روباه وشغال و…. مکرر اتفاق میفتاد واز تعداد جوجه ها مرتبا کم میشد. لذا از انجائیکه حيات جوجه هادر دوران طفوليت و ناتواني دفاع از خود، از جهات مختلف تهديد ميشد ، به آمار جوجه در دوره تولدشان كه معمولاً فصل بهار وتابستان بود توجهي چنداني نداشتند. بلكه معتقد بودند كه بايد صبر كرد تا همه اين مراتبي كه بالا گفته شد طی شود وبه اصطلاح پس از رد شدن جوجه ها از آب وآتش بتوان روي تعداد باقيمانده حساب باز كرد.
توضیح وجه تسمیه ضرب المثل “جوجه رو آخر پائیز می شمرند”
زمان رد شدن جوجه ها از آب و آتش ، آخر پائيز بود. در آن موقع ، معمولاً سن جوجه ها بيش از سه ماه بود وجوجه ها بزرگ شده بودند ومیتوانستند در قبال اینگونه حوادث از خودشان دفاع کنند.اگر جوجه ايي ميتوانست تا آخر پائيز دوام بياورد معني اش اين بود كه خطر را رد كرده است و صاحب جوجه ميتواند روی بقاي آن حساب باز كند .
بدين لحاظ آنگاه و آنجا كه هنوز كاري ناپخته و نيمه تمام بود، انجام آنرا وباز كردن حساب روي آن كار را موكول به رد شدن آن از مراحل سخت و حساسش میکردند.یعنی آنرا به چيزي شبيه رد شدن جوجه ها از آب واتش تشبيه كرده وميگفتند كه جوجه ها را بايد آخر پائيز شمرد. به اين مفهوم كه زماني ميتوان روي اين كار يا اين موضوع حساب باز كرد كه مراحل سخت و حساس شكل گيري خودش را پشت سربگذارد.
توضیح وجه تسمیه ضرب المثل “جوجه رو آخر پائیز می شمرند”
كم كم اين موضوع وارد ادبيات روزمره ما ايرانيان شد وبصورت يك ضرب المثل شيرين وشيوا در آمد.امروزه پيدايش ماشينهاي مدرن وعريض وطويل جوجه كشي و پرورش جوجه ها در محيطهاي حفاظت شده ودربسته خطر تهديد زندگي جوجه ها مثل سابق را منتفی نموده است. ولي مصادیق این ضرب المثل زیاد است.زیرا کارهایی که سریعا شروع شود ولی بدلایل گوناگون پایانش نامشخص باشد فراوان وضرب المثل فوق کماکان کاربرد وسیعی در ادبیات ما دارد.
پارس گیلدا
جوجه رو آخر پائیز می شمرند
