شرحي پيرامون يك ترانه محلي قديمي
ترانه ی” امان خوام بوشُم رشت “به نقل از روستاییان شالیکار و با استناد به شرحی که در کلام ترانه آمده است قدمتی در حدود یک قرن دارد.
جوانی از روستاهای دور شرق گیلان به امید پیدا کردن کاری از محل زندگی خود راهی سفر می شود، تا به شهر رشت برسد پس از این که به شهر لنگرود می رسدُ ساعتی در بازار شهر به گردش و تفریح می پردازد. اوائل بهار بوده و کشاورزان نیز به مرکز شهر می آمدند، تا کارگرانی را جهت امور کشت اجیر کنند. و با آن ها قرارداد مقطوع منعقد نمایند.
شرح ترانه قدیمی امان خوام بوشُم رشت
کارگری که منظور نظر این ترانه است و می بایست به رشت می رفت، توسط یکی از کشاورزان برای کار انتخاب می شود و بعد از تبادل نظر پیرامون مدت کار و مقدار زمین و مبلغ مزد، قرارداد لازم تنظیم می گردد. کارگر به اتفاق کشاورز زمین دار به روستای محل کار لیلاکوه می رود، صاحب کار همسایه ای داشته ، که در خانه ی مرد همسایه سه دختر زیبا و خوب چهره و دلربا می زیستند، مزرعه ای هم که این کارگر قرار بود، روی آن کار کند، در مجاورت خانه ی همسایه قرار داشته است.
بعد از چند روز کار و در مقدمات کشت که با گاوآهن به شخم و شیار زمین مشغول بود، در رفت و آمد دختران همسایه، شیفته ی یکی از آن ها می شود و در حین کار کشاورزی هم برای جلب توجه دختران همسایه آواز می خواند و از مکنونات دلش سخن به میان می آورد، که در ابتدا می خواسته به رشت برود ولی همین که به لنگرود رسیده سرنوشتش عوض شده و دل از دست داده. و دیگر قدرت تصمیم گیری ندارد.
شرح ترانه قدیمی امان خوام بوشُم رشت
مضامین و ساختار این ترانه نشان می دهد، شعر از خود اوست و احتمالا فی البداهه خوانده شده و یا در طول چند ساعت و احیانا چند روز در تکمیل کلام، در جان ملودی متاثر از نگاه های عاشق کش دختران همسایه شکل گرفته است. بعدها ترانهی امان خوام بوشم رشت بمام تا لنگرود می طاله برگشت زمزمه ی جوانان ده شد و ماند…
شرحي پيرامون يك ترانه محلي قديمي
فریدون پوررضا – خواننده و پژوهشگر / کندوج، شماره ی پنجم، پاییز و زمستان 86
َامان خوام بوشُم رشت
بمام تا لنگرود می طاله برگشت
لنگرود مو ایسام لِه لِه کوه دیاره
خانه ی همسایه نقش و نگاره
سوته لاکوی ایسا یدونه می یاره
اولی ما مونا دومی ستاره
سومی بوده بو می دیله کاره
اَمان خوام بوشُم رشت خوام بوشوم رشت
بمام تا لنگرود می طاله برگشت
بکار ورزای بکار ورزای تی شوشان گولَ اناره
دوعا بوکون تی صاحب یار بگیره یار بگیره
تی شاخانه دوره طلا بگیره
اَمان خوام بوشُم رشت خوام بوشوم رشت
بمام تا لنگرود می طاله برگشت
شرح ترانه قدیمی امان خوام بوشُم رشت
برگردان به فارسی:
آه می خواهم به شهر رشت بروم
وقتی به لنگرود رسیدم، ماندنی شدم، می خواستم بروم نشد!
لنگرود هستم،
در روستایی که انجا ماندگار شدم لیلاکوه نام دارد.
منزل همسایه ی من قشنگ و دیدنی است.
سه دختر در آنجا زندگی می کنند که دل در گرو یکی از آن هاست.
بزرگ ترین آن ها به زیبایی مهتاب و دومی همچون ستاره می ماند.
سومی و کوچکترین آن ها دلبری هائی کرده که دلم او را می طلبد.
آه می خواهم به شهر رشت بروم
وقتی به لنگرود رسیدم، ماندنی شدم، می خواستم بروم نشد!
زمین را شیار کن ای گاو نر! کار کن. دسته چوبی که ترا با آن می نوازم! از چوب انار است.
تند و تیز صفیر کشان جای ضرباتش را با علائمی که درد از آن می بارد مشخص می کند.
دعا کن ای ورزا(گاو) صاحب تو در این شهر یاری بگیرد، به مرادش برسد.
که دور شاخ تو را ای حیوان با طلا مزیِّن می کند.
آه می خواهم به شهر رشت بروم
وقتی به لنگرود رسیدم، ماندنی شدم، می خواستم بروم نشد!
عكس:17-9-91(لنگرود از ارتفاعات ليلا كوه)
ياد شادروان فريدون پور رضا خواننده اين ترانه زيبا وخاطره انگيز نيز گرامي باد
