سیاهچاله ها:
وقتی ستاره ایی بزرگ وداغ به هردلیلی به پایان عمر خود میرسد انفجاری بزرگ بنام ابرنواختر آنرا متلاشی میکند.گرمای این چنین ستاره ایی بقدری زیاد است که افزون بر هیدروژن وهلیوم ، سایر عناصر نظیر کربن،اکسیژن و سلسیوم نیز بعنوان سوخت استفاده میشوند.این فرآیند همجوشی نام دارد.سرانجامِ این فرایند همجوشی، تولید عنصری بنام آهن است.آهن بعنوان پایدارترین هسته در فرایند همجوشی شرکت نمی کند.در واقع باید گفت که آهن ،آخرین عنصری ست که در فرایند همجوشی هسته ایی ، در یک ستاره تولید میشود.در این زمان، فقدان سوخت جهت تداوم همجوشی ،منجر به سردشدن تدریجی ستاره میگردد.
اضمحلال یک ستاره در واقع ، سبب فروپاشی جرم آن شده ولی گرانش آن باقی میماندو ازبین نمیرود.نتیجه وجود چنین گرانش قدرتمندی ، فروخوردن ستاره بداخل خود است.در اثر انفجار ابرنواختری بخشی از جرم ستاره بعنوان مواد وگروغبار به اطراف پراکنده میگردد.چنانچه جرم باقیمانده فشرده شده، بیش از چهاربرابر جرم خورشید باشد و شرایطی برای توقف این فروپاشیدگی فراهم نگردد گرانش در این شرایط بقدری قوی است که بر تمامی نیروهای دیگر غلبه میکند وهمه چیز را بدرون خود میکشاند .حتی نور را نیز می بلعد.به همین خاطر این پدیده را سیاهچاله مینامند.
افق رویداد سیاهچاله ها
هرجسمی که پیش از انفجار بر مدار ستاره ایی باشد چنانچه بعد از انفجار ستاره مادر، جان سالم بدر ببرد میتواند بصورت سرد به حیات خود ادامه دهد.بعبارتی اجسامی توسط ستاره منفجر شده، بلعیده میشوند که فاصله آنها از ستاره مادر، از یک حد معینی نزدیکتر باشد.به این حد معین افق رویداد سیاهچاله میگویند.امکان رصد سیاهچاله ها بطور مستقیم فراهم نیست.ولی براساس تاثیری که سیاهچاله های روی اجسام اطرافشام میگذارند میتوان آنها را از طریق رصد اجسام مجاورشان رصد نمود.
مطالعات اخترفیزیکدانان در دهه 1990 نشان دادکه حرکت برخی اجرام در مرکز کهکشان راه شیری باید در مدار جرم بسیار بزرگتری باشد.باید متذکر شد که در کهکشان راه شیری ده ها میلیون سیاهچاله وجود دارد که جرم هر یک دهها برابر جرم خورشید است.این یعنی حجمی به بزرگی منظومه شمسی.فرضیه علمی وجود چنین سیاهچاله ایی که از ابتدا هم ،بزرگی آن هزاران برابر خورشید تخمین زده میشد با ساختن تلسکوپ افق رویداد دنبال شد.تلسکوپ افق رویداد متشکل از هشت تلسکوپ است که در هشت نقطه زمین نصب شده است.این مجموعه با طراحی الگوریتم پیچیده ایی در نهایت نقش یک تلسکوپ واحد را بازی میکند که قطر آن معادل قطر کره زمین است.
دانشمندان افق رویداد در دوازدهم ماه مه ۲۰۲۲ محافل عمومی جهان را از خبری مهم آگاه ساختند.آنها عکس سیاهچاله بزرگ مرکز راه شیری را که چهارمیلیون برابر خورشید و بفاصله ۲۰^۱۰×۲.۴۵۹۸۰۸کیلومتری منظومه شمسی قرار دارد را منتشر ساختند.(بفاصله 26000سال نوری از منظومه شمسی)
مشاهده داخل سیاهچاله ها مقدور نیست
با توجه به این عکسها اگرچه بدلیل عدم وجود نور ، نمیتوانیم داخل خود سیاهچاله را ببینیم ولی گازهای درخشان اطراف و سایه دهانه سیاهچاله و نیز خمش نور بداخل سیاهچاله که در حال بلعیده شدن هست قابل تشخیص و رویت است.این سیاهچاله ۲۶۰۰۰سال نوری با زمین فاصله دارد.در واقع نوری که اکنون آئینه های تلسکوپ افق رویداد از سیاهچاله فوق روی لنزشان دریافت کرده اند بیست و شش هزارسال قبل ودر زمان تشکیل این سیاهچاله به سمت منظومه شمسی و زمین ارسال شده است.
دانشمندان احتمال میدهند در ابتدای تشکیل جهان که ستاره های بسیار بزرگ عمر کوتاهی داشته اند سیاهچاله های انبوهی تشکیل شده اند که در طول قرون بعدی برخی از آنها با هم ادغام شده اند.از ادغام سیاهچاله های کوچک سیاهچاله بزرگتری شکل گرفته است.مطالعه در خصوص روند تشکیل سیاهچاله ها و یافتن چند و چون معمای شکل گیری سیارات و اضمحلالشان، اطلاعات ارزشمندی در خصوص پیدایش جهان هستی و چگونگی شکل گیری حیات و…در اختیار بشر تشنه علم و آگاهی قرار خواهد داد.
گفتنی ست عکس فوق ، دومین عکس مربوط به سیاهچالهاست واولین آن مربوط به سیاهچاله غول پیکر M87 یا (Messier 87) در اوریل سال 2019 ودر نتیجه یک همکاری علمی بین المللی گرفته شده است.M87 به جرم شش و نیم میلیارد برابر خورشید 55 میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد.
