علم کوه:
علم کوه،دومین قله بلند ایران با ارتفاع ۴۸۵۰ متر از سطح دریا قرار دارد.این کوه که هیچ آثار تمدنی در اطراف خود ندارد به مثابه توده عظیمی ست که با 156 قله بالای۴۰۰۰متر وهفت یخچال بزرگ و زنده و یک دیواره سنگنوردی در ارتفاع 4200 متری یکی از فنی ترین و جذابترین و پرترددترین منطقه کوهنوردی برای کوهنوردان ایرانی و خارجی ست.همچنین پنج رودخانه پرآب ودائمی از این رشته و قلل اطرافش سرچشمه میگیرند.علم کوه تنها کوهی ست که چندین برفچال دائمی و دریاچه یخی دائمی وغیر دائمی دارد.

محدوده علم کوه
علم کوه از شمال به شانه کوه،از جنوب به قله خرسان،از شرق به قله شاخک متصل است.یخچالهای علم کوه عبارتندازیخچال علمچال درشمال،یخچال هفتخوان درغرب و یخچال خرسان در جنوب.این قله در سال 1281 خورشیدی توسط یک گروه کوهنورد المانی بنام برادران مولر شناسایی شد.برای صعود به این دومین قله بزرگ و با عظمت ایران، مسیرهای مختلفی وجود دارد.عمده ترین مسیرها، منطقه هسارچال یا از پناهگاه سرچال است . برای مسیر اول از قرارگاه کوهنوردی رودبارک وتنگ گلو و برای دومی از قرارگاه کوهنوردی ونداربن و پناهگاه سرچال اقدام میکنند.
صعود از مسیر هسارچال
صعود ما از طریق تنگ گلو بوده است.فاصله بین قرار گاه کوهنوردی رودبارک تا منطقه تنگ گلو با وانت نیسان حدود دو ساعت است.این مسیر معمولا در پائیز و زمستان تا اواخر فروردین بدلیل برف و بهمن گیر بودن، بسته است . در بقیه ماههای سال تردد با خودروی نیسان انجام میشود.
بتاریخ 17 و 18تیرماه ۹۵ برنامه صعود به این قله را جهت کسب آمادگی صعودبه قله دماوندشمالی اجرا کردیم.

هجده نفر از همنوردان با یکدستگاه مینی بوس از رشت عازم کلاردشت شدیم.نزدیکی کلاردشت بدلیل خرابی مینی بوس ،یکدستگاه خودروی نیسان کرایه کردیم واز همانجا یکسره به قرارگاه کوهنوردی رودبارک رفته،وبعداز پیاده کردن کوله پشتی ها و صرف نهار با خودروی نیسان دیگری مستقیما به تنگ گلو رفته تا عازم منطقه هسارچال شویم.
تنگه گلو یا تنگ گلو
بعداز حدود دوساعت جاده باریک وپر پیچ و خم کوهستانی تنگ گلو را طی کردیم.در بعضی از نقاط که روی رودخانه عبوری، پلی وجود نداشت از عرض رودخانه که دارای آب جاری نیز بود با ماشین عبور میکردیم ودر جاهایی نیز که نیسانی از سمت مقابل می آمد بدلیل احتمال برخورد دو ماشین از سمت جانبی، دستان خود را از دستگیره سمت ماشین مقابل رها میکردیم تا مبادا در برخورد بدنه دو ماشین اسیب ببیند.

پس از ورود به منطقه تنگ گلو و پیاده شدن از نیسان و تقسیم وسایل مشترک بین همنوردان وبستن کوله پشتی ها وقراردادن آن بر پشت خود که کمی هم سنگین بود از روی برفهای یخ زده ایی که در زیر آن رودخانه ایی ناشی برفهاب ذوب شده ، جریان داشت عبور کردیم و از پاکوب مشخص به صف به سمت هسارچال ادامه مسیردادیم.
در مسیر، کوهنوردانی اعم از ایرانی یا خارجی را میدیدیم که از صعود بر میگشتند و سوال مشترک ما از آنها وضعیت جوی قله بود.
شبمانی در هسارچال
بعد از سه و نیم ساعت پیاده روی به منطقه هسارچال به ارتفاع تقریبی 3800 متر سطح دریا رسیدیم.منطقه مسطح و مناسبی را جهت نصب چادر انتخاب نمودیم.کوهنوردان زیادی در این فصل سال در این مکان شب مانی میکنند. ما نیز که برنامه صعودمان برای روز بعد بود شب را باید در این مکان که دشت زیبا و پر آبی هست واطرافش توسط قلل بلندتراز ۴۰۰۰متر احاطه میگردد، اتراق میکردیم.معمولا اکثر کوهنوردان برای صعود به علم کوه از سمت هسارچال یک شب را دراین منطقه زیبا شب مانی میکنند.بعضی نیز حتی موقع برگشت نیز در این مکان شب مانی مینمایند.

مشکلات ناشی از ارتفاع کم کم در بعضی از همنوردان بصورت درد معده،سردرد وحالت تهوع و…بروز میکرد. البته معمولا این نوع مشکلات با چندساعت اقامت در ارتفاع یا در صورت لزوم کاهش ارتفاع حل شدنی ست.
ارتفاع تاثیر مستقیم در اشتها دارد
این نوع مشکلات معمولا در اشتهای افراد نیز تاثیرگذاراست .لذا مزاج میل به شام کم بود . به هرحال مختصری شام سبک صرف شد .باتوجه به اینکه صعود فردای ما برای پنج صبح برنامه ریزی شده بود، لذا پس از صرف شام وبستن کوله حمله،خوابیدیم. اگرچه خوابیدن در کیسه خواب معضلات مربوط به خود را به همراه دارد .ولی به لحاظ اینکه خواب راحت در شب قبل از صعود ضامن یک صعود راحت برای روز بعد است،سعی کردیم برغم مشکلات موجود راحت بخوابیم.

ساعت چهارصبح بیدارباش زده شد.بلافاصله از خواب برخاستیم وسایل خواب را جمع وجور کرده و در داخل چادر گذاشتیم .صبحانه ایی مختصر شامل نان و چای و عسل و خرما و مغزگردو صرف کرده وکوله حمله را بستیم وبر پشت خود نهادیم وبه صف در پاکوب مربوطه به سمت قله حرکت کردیم.یک نفر از همنوردان که دارای وضعیت مطلوبی نبود از صعود انصراف داد.لذا مسئولیت حفاظت از چادرها به او محول گردید.
حرکت به سوی قله
راس ساعت ۵ صبح در مسیر پاکوب قرار گرفته ودر هوای صبحگاهی کوهستان، کوهنوردان زیادی زودتر از ما عزم قله داشتند. جملگی با چراغ پیشانی به ردیف به سمت قله در حرکت بودند.

برنامه استراحت ده دقیقه ایی بازای هر ساعت حرکت، اجرا ودر طول مسیر از طرف سرپرست برنامه به همنوردان توصیه میشد که با نوشیدن آب و صرف تنقلات مرتبا تجدید قواکنند.

بروز عوارض ارتفاع
همزمان که ارتفاع زیاد میشد عوارضش نیز در بعضی از همنوردان، مخصوصا آنان که عادتی به نوشیدن مکرر آب نداشته و کمتر آب مینوشیدند هویدا شد. البته وخوشبختانه مشکل خاصی برای کسی ایجادنشد.

بعد از حدود پنج و نیم ساعت پیمایش در یک هوای مطلوب و عالی به محل یخچال خرسان رسیدیم.در فضای مسطح و نزدیک به قله در حالیکه ،علم کوه سر به فلک کشیده در جلوی چشمانمان بود . مسیر صعود باریک شده بود بطوریکه تنها یک صف میتوانست حرکت کند.سرپرست برنامه،استراحت داد وهمنوردان به نوشیدن آب و سایرنوشیدنی ها وخوردن تنقلات و شکلات و شیرینی پرداختند.آنگاه که مسیر کمی خلوت شد حرکت کردیم وبعداز دقایقی در کنارتابلوی علم کوه ۴۸۵۰مترقرارگرفتیم.

علم کوه وعظمت وصف ناشدنی آن
درآن بالا، محو عظمت دیواره علم کوه و یخچالهای اطراف شدیم.بلافاصله به گرفتن عکسهای یادگاری مشغول شدیم .از انجائیکه گروههای دیگر نیزدر شرف ورود به قله بودند وفضای روی قله کم وجای کافی برای همه نبود ،سریعا عکسهای دستجمعی گرفته وبعداز نیم ساعت به سمت پائین حرکت کردیم .
حدود ساعت چهار به هسارچال رسیده وپس از جمع و جورکردن چادرها و بستن کوله پشتی به سمت تنگ گلوحرکت کردیم.یکی از ویژگیهای بارز ارتفاعات علم کوه، چه خود قله علم کوه و چه قلل وارتفاعات دیگر این منطقه ،لغزنده و ریزشی بودن سنگها است . لذا به هنگام صعود و فرود باید بسیار مواظب بود و با گام برداری حساب شده وصحیح ونیز حرکت همنوردان به صف و به فاصله نزدیک از هم، احتمال حرکت سنگها را کم کرد.

ساعت ۶عصر، تنگ گلو بودیم .دراینجا برای برگشت به رودبارک مجددا سوار همان نیسانها شدیم .باهمان وصفی که گفته شد .بعداز یک و نیم ساعت به قرارگاه رودبارک واردشدیم.دراینجا چون مینی بوس ماخراب شده بود باید بفکر ماشین جهت عزیمت به رشت میشدیم.لذا ضمن استراحت کوتاه و کمی خوردن و نوشیدن وشستن دست وصورت، متوجه یکدستگاه خودروی مینی بوس شدیم که کوهنوردانی را از خراسان به انجا اورده بود و قرار بود تادو روز اینده یعنی تاهنگام برگشت کوهنوردان در انجا بماند.با صحبتی که با راننده خودرو داشتیم موافقت کرد که مارا به رشت برساند.بدین ترتیب این برنامه نیز به خیر وخوشی وبا موفقیت به اتمام رسید وآماده شدیم جهت صعودبه دماوند شمالی.

جای همه همنوردانی که نبودند خالی و سبز
پ ن:هسارچال به گویش مازنی به منطقه ایی اتلاق میگردد که در آنجا شبنم یخ می زند.این شرایط در ارتفاع 3800 متری علم کوه از سمت تنگ گلو که کوهنوردان جهت شبمانی در آنجا کمپ زده وچادرهای خود را برپا میکنند در اکثر فصول سال اتفاق میفتد.به همین خاطر این منطقه به هسارچال معروف است که در برخی نوشته ها به اشتباه حصارچال مینویسند.
پارس گیلدا
علم کوه